Analyse status formatie

Onderstaande is gebaseerd op een draadje op Mastodon van dinsdagavond 6 februari. Kort nadat Omtzigt zich terugtrok uit "deze formatieronde". Ik heb deze samengevoegd en uitgebreid. Het is een momentopname, dus misschien is het morgen weer volledig achterhaald. 🤷🏻

Vuil weghalen bij het torentje door Roel Wijnants (CC BY-NC 2.0 Deed)

Er zijn meerdere scenario's mogelijk (nadat Plasterk zijn opdracht aan de koning heeft teruggegeven).

  1. Nieuwe verkiezingen:

    Dit gaat Wilders het hardst schreeuwen i.v.m. de huidige peilingen. Echter staan de VVD en de NSC op zwaar verlies in die peilingen, dus moeten ze wel heel erg een hekel aan zichzelf hebben om die gok te wagen. Samen met GroenLinksPvdA, D66 en een paar andere partijen bestaat er dan geen meerderheid voor nieuwe verkiezingen. Als de VVD wel wil (en de SGP ook) dan komt Wilders nog steeds één zetel te kort. Gaat dus niet zo snel gebeuren. Wanneer wel, dan wijs ik door naar scenario 5; Rampscenario II.


  2. Middenkabinet:

    Dan ligt de bal bij de nummer twee van de verkiezingen, GroenLinksPvdA. Die kan een solide coalitie smeden met de nummers 3, 4 en 5 (VVD, NSC en D66). Dat zijn 78 zetels. In de Eerste Kamer hebben deze partijen momenteel 29 zetels (meerderheid is 38), echter is dit beter dan de huidige coalitie met 24 zetels. Tel daar gedoogzetels van bijvoorbeeld CDA, CU, SP, PvdD en Volt bij op, dan kom je ruim boven die 38. Moet te doen zijn.

    Natuurlijk kan hierbij de VVD de spelbreker zijn. Het voorstel van een neutrale premier kan uitkomst bieden of zelfs een VVD-premier die goed ligt. Bijvoorbeeld Johan Remkes. Ik zeg maar wat. Denk nu ook niet; 'oh wat fantastisch allemaal!'. Ik ben geen fan van GroenLinksPvdA, laat staan van Timmermans. It's the lesser of multiple evils.


  3. Minderheidsregering:

    En wat nu als op één zetel na er geen nieuwe verkiezingen uitgeschreven kunnen worden en dat de VVD inderdaad de spelbreker is? Dan heeft dit giftige landje nog steeds geen regering (wat op zich ook niet verkeerd is, maar laten we het spelletje in deze analyse meespelen). Dan komen minderheidsregeringen in beeld.

    Er is een minderheidsregering door het midden of over rechts mogelijk:

    • Midden: GroenLinksPvdA, D66, CDA en NSC (59 zetels). Mogelijke gedoogzetels[*]: VVD, SP, PvdD, Denk, ChristenUnie. Eerste Kamer: 25 zetels plus 23 mogelijke gedoogzetels[*].

    • Rechts: PVV, VVD, BBB (68 zetels). Mogelijke gedoogzetels[*]: NSC, SGP, FvD, JA21. Eerste Kamer: 30 zetels plus 8 mogelijke gedoogzetels[*]:.

    [*]: kunnen per thema veranderen

    Je hebt ook constructies zoals een extraparlementair, een nationaal en een zakenkabinet, maar dat ik laat ik aan ieders eigen fantasie over.


  4. Rampscenario I. Toch coalitie tussen huidige partijen:

    Omtzigt gaat toch weer aan tafel zitten en de partijen gaan er toch uit komen. Wilders wordt premier en dit land krijgt diens eerste extreemrechtse regering; Bruinhemden I. Dit is het rampscenario waar we al op waren voorbereid, maar het kan nog erger. →


  5. Rampscenario II. Toch nieuwe verkiezingen:

    Het is ook mogelijk dat er een impasse ontstaat. Dat wanneer Wilders inderdaad een zetel voor nieuwe verkiezingen tekort komt, maar de andere partijen het ook niet eens kunnen worden. Ook niet over een minderheidsregering of wat dan ook. Of wanneer het CDA zo wanhopig is dat ze toch weer nieuwe verkiezingen willen of wanneer Omtzigt het waanidee krijgt dat hij toch op zijn donder krijgt van het rechtspopulistische dwaalelectoraat. Oftewel, dan krijgt Wilders en zijn bruinhemden echt zijn zin.

    Die kunnen niet op dezelfde datum als de Europese verkiezingen plaatsvinden (donderdag 6 juni), omdat Tweede Kamerverkiezingen altijd op een woensdag moeten vallen. Dit zou dan waarschijnlijk in mei plaatsvinden. Ook al kan ik me niet herinneren dat er ooit nieuwe verkiezingen zijn uitgeschreven na een mislukte formatie. Hoe dan ook wordt dat, als we de peilingen mogen geloven, een monsterzege voor de PVV. Dit wordt een logistieke ramp voor Wilders, omdat hij nu al een probleem heeft met het aanleveren van Kamerleden en mogelijke bewindslieden. Tel daar de Europese Parlementsverkiezingen bij op (zie hieronder) en je begrijpt wat ik bedoel. Ook al is dat laatste ook door de typisch PVV-dubbelfuncties op te lossen. Dit is dan ook het enige positieve aan dit rampscenario.

    Want dit rampscenario uit zich in nog meer zelfrespect voor extreemrechts. Staatsrepressie wordt nog harder, de fascistische, racistische en islamofobe punten die Wilders in zijn lekkende ijskast heeft gezet worden er weer uitgehaald, en klimaat- en stikstofmaatregelen worden gepauzeerd of deels teruggedraaid, de hetze tegen migranten en moslims stijgt tot schrikbarende proporties, LHBTIQIA+-personen zullen nog vaker worden aangevallen, linkse mensen kunnen ongestraft worden bedreigd en extreemrechtse knokploegen zullen zich open en bloot op straat laten zien. Oftewel komen we dan in een veel autoritairder en reactionairder land terecht waarin we nu al leven. We kunnen allemaal vergelijkingen maken met de jaren dertig of de jaren vijftig, maar het hierboven geschetste rampscenario moet voor elk empathisch mens duidelijk genoeg zijn. Het lijkt me nu al een idee om ons ook op dit scenario voor te bereiden. Dus niet eerst af te wachten of er een middenkabinet komt. Trouwens zijn meerdere punten nu al (in een nog afgezwakte vorm) realiteit en dat blijft ook bij een middenkabinet of een minderheidskabinet e.d. zo. Leer dus je eigen privileges kennen en help je medemens (ook bij andere scenario's)!


Nu zijn er natuurlijk nog de Europese Parlementsverkiezingen in juni. Dit gaat, voor welk scenario de partijen nu ook gaan, hoogstwaarschijnlijk een afrekeningsgala worden waar de PVV en wellicht de BBB goed gaan scoren. Dit is bijkomende, maar behapbare schade.

Nederland mag dit jaar 31 zetels verdelen (+2 i.v.m. positief migratiesaldo 🎉), dus laten daar 12 zetels voor die twee partijen zijn. Dat wordt natuurlijk een groot fiasco, met binnen een jaar tig-afsplitsingen. Als dat toch ergens moet gebeuren, dan maar in Brussel. 🤷🏻