Drie frames over BIJ1 ontkracht

Dat BIJ1 constant verkeerd wordt geframed is geen nieuw verschijnsel. Dit gebeurt echter vooral op rechts. Op links gaan echter ook enkele frames over BIJ1 rond, die eenvoudig ontkracht kunnen worden. De eerste frame had ik al in een draadje op social media ontkracht, dus laat ik daar mee aftrappen.

Is de kans dat mijn stem op BIJ1 verloren gaat niet groot?

Als eerste over het frame dat een stem op BIJ1 een weggegooide stem is als ze niet in de Kamer komen (waar we niet van uit gaan). Want dan gaat je stem naar een andere partij. Dit kan echter ook als je op een gevestigde partij stemt.

Stel je voor dat je voor één zetel 75.000 stemmen nodig hebt (kiesdeler), dan betekent dat ook dat je voor twee zetels 150.000 nodig hebt (restzetels aside). Heeft die partij echter 200.000 stemmen, dan betekent dat er 50.000 zijn weggegooid.

Ja maar je hebt toch restzetels? Klopt. Er is echter helemaal geen garantie dat een partij een restzetel krijgt. Dus is de kans nog steeds groot dat jouw stem naar een andere partij gaat.

BIJ1 staat op nul zetels in de peilingen, dus why bother?

Het klopt dat BIJ1 in de meeste peilingen momenteel op nul zetels staat. Buiten dat peilingen nog nooit de juiste verkiezingsuitslag hebben voorspeld (zelfs exitpolls niet), zijn ze extra slecht in het peilen van kleine partijen en gemarginaliseerde groepen. Voor BIJ1 geldt dit nog extra, omdat BIJ1 een diverse groep jongeren in de steden aantrekt, die voor een belangrijk deel voor de eerste keer stemmen. Een andere doelgroep zijn mensen van kleur, die in voorgaande verkiezingen procentueel helaas minder gestemd hebben. Grote kans dat die nu juist wel gaan stemmen, omdat voor de eerste keer een zwarte vrouw tijdens de Tweede Kamerverkiezingen lijsttrekker is.

Andere gemarginaliseerde groepen zoals mensen met een fysieke beperking, een psychische kwetsbaarheid en LHBTQIA+'ers (vooral de TQIA'ers) voelen zich ook sterk door BIJ1 vertegenwoordigd. Juist deze groepen staan achter het inclusieve verhaal van BIJ1. Een andere groep tot slot die slecht gepeild kan worden zijn radicaal linkse activisten. Deze geloven juist in buitenparlementaire actie, en minder of helemaal niet in de parlementaire democratie. Een deel hiervan hebben uit ideologische overwegingen de vorige keer helemaal niet gestemd of uit pure wanhoop op een andere linkse partij. BIJ1 is als radicaal activistische partij onder deze groep ook een aantrekkelijke keuze.

Allemaal groepen dus die door peilbureaus moeilijk te bereiken zijn. Niet alleen door peilbureaus, maar ook door de overheid. Herinner bijvoorbeeld de demonstratie van ‘Black Lives Matter’ op De Dam, afgelopen juni. Het was de eerste in Nederland na de moord op George Floyd. De organisatie zelf had op een paar honderd mensen gerekend, maar tegen vrijwel ieders verwachting in kwamen er duizenden mensen op af. En dit zijn nu juist de mensen die op BIJ1 gaan stemmen. Laat je dus niet misleiden door peilingen, want BIJ1 is een nieuw fenomeen wat niet valt te peilen.

Kan ik niet beter strategisch op een grotere partij stemmen?

Een andere hardnekkige frame is dat je als linkse kiezer beter op een gevestigde linkse partij kunt stemmen. De kracht van BIJ1 zit zich nu juist in het naar links trekken van deze linkse partijen. Om dit uit te leggen moet ik even helemaal naar de andere kant van het politieke spectrum verhuizen (eenmalig, don’t worry). Door de opkomst van extreemrechtse partijen in de eenentwintigste eeuw is de Nederlandse politiek steeds iets verder naar rechts opgeschoven. Grote rechtse bestuurspartijen zoals de VVD en het CDA proberen kiezers aan de rechterkant van hun electoraat te paaien met extreemrechtse standpunten in een ‘net’ jasje, zoals op migratie. Linkse en middenpartijen volgden automatisch, omdat ze als gevolg van eventueel meeregeren wel de aansluiting wilden houden met rechts. Op sociaaleconomisch gebied was die aansluiting van links er al in de jaren tachtig en negentig toen de PvdA het neoliberalisme omarmde.

De SP en in mindere mate GroenLinks wisten voor een tijdje het fort op links te bewaken, maar ook zij vielen geleidelijk aan ten prooi aan het naar links oprukken van rechts gedachtegoed. De Partij voor de Dieren vormen hier een opmerkelijke uitzondering op. Als zelf benoemde zogenaamde ‘getuigenispartij’ probeert deze partij op klimaat-, milieu- en dierenrechtengebied de andere partijen naar zich toe te trekken, maar op de meeste andere punten niet, omdat dat geen prioriteit is. Ze weigeren zich niet voor niks links of rechts te noemen.

Wat er wel en niet maatschappelijk aanvaardbaar wordt geacht doet hier aan mee, of beter gezegd de samenleving en de politieke partijen trekken zich aan elkaar op. Extreemrechts dat in de jaren tachtig en negentig terecht niet werd geaccepteerd, wordt dat nu wel, maar nu onder de noemer 'populistisch rechts'. Het is echter nog hetzelfde verwerpelijke gedachtegoed. Dit proces noemen we het Overton-venster (zie rechtsboven (no pun intented) voor een recentelijke meme hierover).

De taak van BIJ1, als radicaal linkse activistische partij, is dus om dat Overton-venster weer naar links te trekken. Niet toe te geven aan rechtse ideeën, die via het midden linkse partijen en mensen beïnvloeden. Alleen hierdoor zorg je ervoor dat partijen als de SP, GroenLinks, de PvdD en zelfs de PvdA weer naar links worden getrokken en hopelijk extreemrechts niet meer genormaliseerd wordt. Met links bedoel ik niet alleen sociaaleconomische standpunten, zoals antikapitalistische, maar bijvoorbeeld ook radicaal progressieve en (uiteraard) antiracistische standpunten.

Laat jezelf dus niet door de status quo verleiden om strategisch op een grotere partij te stemmen, want een echte strategische stem is er juist eentje op BIJ1. Stem dus op BIJ1!

Lees ook 'Waarom een stem op BIJ1 ook strategisch is'  door programmamaker en onderzoeker Ashley Yin Lee Chin.