De ongemakkelijke relatie van de antikapitalist met het corporate internet

Het internet wordt gedomineerd door perverse ondernemingen zoals Facebook, Google, Amazon, Netflix, Twitter en Microsoft. Wat veel mensen misschien niet beseffen is dat big data, ook jouw data, de nieuwe olie is; zo hoog is de opbrengst en dus het belang voor het hedendaagse kapitalisme. De genoemde ondernemingen moeten dan ook helemaal niet gezien worden als aardige gratis internetdiensten, maar als winstgewesten voor data, immens veel big data. En de opbrengst gaat uiteraard ouderwets en vertrouwt naar de door ons zo verafschuwde topkapitalisten. Ga er maar van uit dat met elke byte die je aan deze corporate datasilo's toevertrouwt een cis-man in een maatpak rijker wordt. En dan heb ik het nog niet eens over de alsmaar groeiende afluisterfetisj van staten gehad. Want veilig zijn deze kapitalistische speeltjes nu ook weer niet. Het stelt mij dan ook meer dan teleur dat antikapitalisten (en andere critici van het kapitalisme) amper gebruik maken van niet-kapitalistische internet-alternatieven.

Fysiek en mentaal overleven in deze kapitalistische wereld is voor velen onder ons in meer en mindere mate een worsteling. Antikapitalisten of mensen die het kapitalisme van zijn scherpste randjes willen ontdoen (je kent ze wel; reformisten) willen wel alternatieven omarmen, maar vaak is dit niet mogelijk omdat die alternatieven duurder of moeilijk verkrijgbaar zijn. Iedereen moet voor zichzelf bepalen wat mogelijk en gewenst is; daar ga ik niet over. Toch zijn er voor de hierboven genoemde internetdiensten wel degelijk goede alternatieven voorhanden en ik verklap het al vast; het kost je niks. Veel computerprogrammeurs en internetactivisten werken met veel passie samen om het internet weer terug te geven aan de mensen, omdat de grote internetreuzen het internet hebben gemonopoliseerd en gecentraliseerd.

Social media

De populaire, commerciële social media zijn absoluut de grootste bron van big data. Maar er zijn nog veel meer redenen waarom je deze social media moet ontwijken. Naast het eerder terloops genoemde afluisteren van inlichtingendiensten, hebben social media zoals Twitter en vooral Facebook buitengewoon veel invloed op onze samenleving. Algoritmes bepalen voor hele volksstammen of ze bepaalde informatie wel of niet te zien krijgen. De Iraanse blogger Hossein Derakhshan zegt hierover: “Dit gecentraliseerde eenzijdige geprogrammeerde en naar binnen gerichte medium is niet het internet zoals we dat kennen. Het is televisie!” Daar komt nog bij dat Facebook bedrijven, (politieke) organisaties en overheden in staat stelt ongelooflijk gericht te adverteren, met alle gevolgen van dien. Er zijn zoveel voorbeelden op te noemen van beïnvloeding van de publieke opinie, dat het ondoenbaar is om dat hier allemaal te gaan opsommen.

Nog een reden om commerciële, propriëtaire social media als antikapitalist en vooral als anarchist te boycotten, is dat wat je daar op plaatst niet meer jouw eigendom is. Dit betekent dat Facebook e.d. al jouw berichten, likes én foto's kan hergebruiken. Met jouw toestemming, want je bent daarmee akkoord gegaan tijdens het aanmaken van jouw account. Niet om jouw werk aan zoveel mogelijk mensen te laten zien – nee, maar voor de in de eerste alinea's beschreven commerciële doeleinden. Vooral voor onafhankelijke publicisten blijkt dit een groot probleem te zijn omdat Facebook zo in elkaar zit dat mensen niet zo snel op links naar andere websites klikken. De enige oplossing voor deze publicisten is dan om hun werk op Facebook te zetten, maar dat heeft dus bovenstaande nadelige consequenties. Ik wil als antikapitalist en anarchist hier in ieder geval niet aan meewerken.

Misschien onderschat ik mijn mede-antikapitalisten en is dit allemaal bekend, maar waarom maken ze dan toch gebruik van Facebook en Twitter? Natuurlijk gebruiken ze dit ook voor propaganda, want ja je wilt toch je ideologische opponenten overtuigen, en blijkbaar moet men dat op hun terrein doen. Maar er is zoveel meer waar social media voor worden gebruikt, zoals het elkaar informeren, het elkaar aanmoedigen, een community van gelijkgezinden vormen, en uiteraard met familie en vrienden babbelen. Al die bezigheden kunnen ook op niet-kapitalistische social media, maar het gebeurt niet. Dit vind ik om heel eerlijk te zijn, hypocriet. Zo dat woord is er uit. Wel tegen het kapitalisme zijn, maar niet de moeite nemen om alternatieven te gebruiken. Ja en dit is ook persoonlijk, want ik ben al jaren bezig om de doelgroep te laten bewegen. Dit doe ik, met dank aan mijn technische kennis, vooral door alternatieven gratis en voor niets aan te bieden, en ik ben hier absoluut niet de enige in.

Toch is het uiteindelijk helemaal niet zo persoonlijk. Het gaat hier om het creëren van werkbare alternatieven voor het, door ons zo bekritiseerde kapitalisme. Iedereen die hier aan bijdraagt, op wat voor vlak dan ook, verdient onze steun. De digitalisering van onze maatschappij is een feit. Dit heeft vele nadelen, maar mijns inziens ook vele voordelen. We kunnen dus kiezen om 1. alle techniek te verbannen of 2. de techniek uit de klauwen van de kapitalisten te bevrijden, het aan onze voorwaarden en eisen te laten voldoen en het in handen te geven van het collectief. Ga je voor 1. dan mag je nu al je elektronische apparaten onklaar maken, maar ga je voor 2. dan raad ik je aan verder te lezen.

Terug naar social media. De redenen voor het ontwijken van alternatieven is denk ik gelegen in de aloude sociale druk van iemands omgeving. Deze omgeving (vrienden, kennissen, collega's, familie) zitten nu eenmaal vaak op Facebook. Veel antikapitalisten e.d. willen zich niet afzonderen van al die mensen. En als ze dat al doen, zijn het meestal mensen die helemaal niet van social media gebruik willen maken. Maar kom op mensen, je mag best wel wat overhebben voor je politieke idealen! Laat al die Facebook-vrienden maar naar jouw nieuwe digitale honk komen! Doen ze dat niet, dan hebben ze blijkbaar toch niet zoveel interesse in jouw interesses. En je kan natuurlijk altijd jouw Facebook- en Twitter-account aanhouden om even te gluren bij die kapitalistische vrienden van je.

Welke alternatieven?

Alternatieven zijn (meestal) gratis, uiteraard open source en gedecentraliseerd, en (heel belangrijk) niet beheerd door (grote) bedrijven. Een gebruiksvriendelijk alternatief voor Facebook is Diaspora, maar Hubzilla heeft weer veel meer mogelijkheden. Als alternatief voor Twitter raad ik het nieuwe Mastodon aan, wat trouwens ook goed als (eenvoudiger) alternatief voor Facebook valt te gebruiken. Hierop ben ik zelf het meest actief, en het zit vol met anarchisten en andere antikapitalisten.

Zoek je alternatieven voor andere soorten diensten, dan kan je daar zelf naar zoeken, op Wikipedia kijken (wellicht maak ik binnenkort zelf zo'n overzicht), een kijkje nemen op deze site en je kan me altijd op Mastodon om advies vragen. Bedenk wel dat niet voor alles (al) een alternatief bestaat, maar dat is natuurlijk geen reden om de bestaande alternatieven met liefde en passie te omarmen. Want dit is een kans om de rest van de wereld te laten zien dat wij antikapitalisten, anarchisten, socialisten en marxisten geen (of zo min mogelijk) kapitalisme nodig hebben. Want we kunnen het zelf wel!

A–Anti–Anticapitalista!